Kippen houden doe je zo: een startersgids
Wil jij graag ’s ochtends kunnen genieten van verse eieren op je bord? Wil je op een ecologische manier je afval kwijt? Vrienden blij maken met een doosje eieren? Of vind je het gewoon leuk om voor dieren te zorgen? Redenen genoeg om kippen in je tuin te halen. Maar hoe doe je dat eigenlijk? Lees hier het antwoord op al je prangende vragen.
Ga snel naar
- Hoeveel kippen neem ik best?
- Welk kippenras past bij mij?
- Ook een haan bij de hennen?
- Vanaf welke leeftijd leggen hennen eieren?
- Wat heb ik nodig voor de huisvesting van mijn kippen?
- Hoe en wanneer kippenhok onderhouden?
- Moet ik het kippenhok verwarmen in de winter?
- Wat mogen kippen eten?
- Hoe en waar een kip kopen?
- Wat te doen als je kip ziek is?
- Extra tips bij het houden van kippen
Op basis van aantal eieren
Wil je vooral kippen om dag in dag uit van verse eieren te kunnen genieten? Tel dan even uit hoeveel eieren je gezin gemiddeld per week consumeert. Dat kan je bijhouden door bijvoorbeeld enkele weken te noteren hoeveel eieren je koopt in de supermarkt.
Een kip legt gemiddeld 200 eieren per jaar (een legkip: 300 per jaar). Het is dus een misvatting dat ze echt élke dag een ei leggen. Eén gemiddelde kip zorgt dus voor 3 à 4 eieren per week. Verbruikt je gezin gemiddeld 12 eieren per week, dan zal je dus minstens 3 à 4 kippen moeten nemen. Als je graag ook af en toe eieren wil uitdelen aan vrienden of familie, neem je er best nog 1 of 2 extra kippen bij.
Op basis van de beschikbare ruimte
Kippen hebben geen zittend gat. Ze scharrelen graag bijna de hele dag door. Daarom zou je per gemiddelde kip ongeveer 3 à 4 vierkante meter moeten voorzien om te scharrelen.
Neem je 5 kippen, dan heb je dus 15 – 20 vierkante meter scharrelruimte nodig. Weinig ruimte? Kies dan voor een kleiner kippenras, zij hebben slechts 1,5 vierkante meter scharrelruimte per kip nodig.
- Beschik je over voldoende ruimte in je tuin? Kleinere rassen vragen over het algemeen natuurlijk minder ruimte om te scharrelen.
- Welke functie moet de kip hebben? Wil je een kip die veel eieren legt, of wil je de kippen uiteindelijk slachten en dus voldoende vlees aan de kip hebben?
- Wil je dat de kip handtam is of is dat minder belangrijk?
- Wil je graag witte of bruine eieren?
- Vind je het belangrijk dat je kip er mooi of speciaal uitziet?
De bruine of zwarte boerenlegkip
- Legt ongeveer 300 bruine eieren per jaar
- Heeft een sterke weerstand
- Is gemakkelijk te houden
- Ideaal voor starters
De zijdehoen
- Legt ongeveer 100 witte eieren per jaar
- Mooi en speciaal om naar te kijken
- Is bestand tegen zeer lage temperaturen
- Zeer klein en heeft weinig ruimte nodig
De Cochin
- Legt ongeveer 170 bruine eieren per jaar
- Mooie en volledig bevederde kip
- Handtamme en rustige kip, ideaal voor mensen met kinderen
- Klein en heeft relatief weinig ruimte nodig
De Hollandse blauwe
- Legt ongeveer 140 bruine eieren per jaar
- Goede kwaliteit en hoeveelheid van kippenvlees
- Zeer grote kip (>3 kg)
- Bestand tegen lage temperaturen
Ook een haan bij de hennen?
Laten we eerst en vooral een misverstand uit de wereld helpen. Ook zonder haan, leggen je kippen wel degelijk eieren. Toch kan de nabijheid van een haan wel andere voordelen hebben:
- Kuikentjes! Tenzij je elke dag de eieren weghaalt natuurlijk, als je liever geen kuikens wilt.
- Er is meer structuur en hiërarchie in de groep kippen.
- De hennen worden rustiger en kibbelen minder.
- Je wordt vroeg gewekt door muzikaal gekraai (als je dat verkiest boven zelf een wekker zetten op een schappelijk uur natuurlijk … 😉).
Doorgaans beginnen hennen met eieren leggen vanaf een leeftijd van 18 weken, afhankelijk van de periode van het jaar. In de zomer leggen ze meer eieren dan in de winter, omdat er dan meer daglicht is. In putje winter kan het leggen van eieren zelfs eventjes volledig stilvallen.
Een onderkomen en scharrelruimte
Allereerst heb je een kippenhok en kippenren nodig. Een goede huisvesting voor kippen is een plaats waar ze zich vermaken, veilig voelen en hun eieren kunnen leggen. Het handigste is een kippenhok waar een overdekte kippenren aan vast zit. Wil je graag wat extra scharrelruimte voorzien, dan kan je dit natuurlijk zelf gaan uitbreiden met kippendraad.
Hoe groot het kippenhok moet zijn, hangt weer af van de grootte en het aantal kippen dat je neemt. Per 3 grote of 4 kleinere kippen reken je best een vierkante meter overdekt hok. Voorzie ook zeker een meter zitstok en een legnest per 3 à 4 kippen. In het legnest leg je best stro, want daar leggen hennen het liefst hun eieren in. In de rest van het kippenhok kan je ook stro leggen of een andere bodembedekker zoals houtkrullen, hennepvezel, beukensnippers of zaagsel.
Vers drinkwater, de hele dag door
Wist je dat wanneer je hen geen eieren legt, vuil drinkwater de boosdoener kan zijn? Vers drinkwater is belangrijk om je kip kakelgezond te houden.
Om je kippen van vers drinkwater te voorzien, heb je een drinktoren oftewel een drinkklok nodig. Het is een goed idee om de drinkklok op hoogte te plaatsen of er eentje met poten te nemen.
Zo wordt het water minder snel vuil en het zou ook ergonomischer zijn voor de hen, die drinkt door haar kop achterover te gooien en het water in haar keel te laten zakken.
In de winter kan het water in de drinktoren bevriezen. Om dat te voorkomen, is een drinkklokverwarmer ideaal.
Voeding
Om je kippen van eten te voorzien, heb je het volgende nodig:
- Een voerton voor het kippenvoer is aangewezen zodat ongedierte zoals muizen niet in het kippenvoer kan kruipen. Zij kunnen namelijk ziektekiemen dragen.
- Een kippenvoerbak
- Kippenvoer (granenmix)
Hoe en wanneer kippenhok onderhouden?
Je kippenhok regelmatig schoonmaken helpt je kippen gezond te houden. Daarnaast vinden kippen het, net zoals wij mensen, aangenamer om in een proper hok te vertoeven. Een overzicht van hoe en wanneer je je kippenverblijf het best onderhoudt:
- Dagelijks: eieren rapen, uitwerpselen uit het hok weghalen
- Wekelijks: de voederbakken, drinkklokken en zitstokken schoonmaken. Controleer of de bodembedekking vervangen moet worden.
- Maandelijks: legnesten schoonmaken (mag tweemaandelijks in de winter)
- Halfjaarlijks: zand of aarde in het buitenverblijf vervangen en alles ontsmetten
Moet ik het kippenhok verwarmen in de winter?
Als het écht koud wordt, kruipen je kippen gewoon lekker dicht tegen elkaar en houden ze elkaar op die manier warm.
Wel kan je best een verwarmer voor de drinkklok aanschaffen, zodat het drinkwater van je kippen niet bevriest op koude dagen.
Veilig voor je kippen
- Groenteresten
- Fruitresten (mag gerust ook overrijp fruit zijn)
- Oud brood, rijst, yoghurt
- Vers vlees
- Schelpen
- Gedroogde, fijngestampte eierschalen. Zorg dat ze onherkenbaar zijn, anders zouden ze hun eigen eieren kunnen beginnen pikken.
Let op met
- Te eenzijdig eten, bijvoorbeeld te veel oud brood, te veel fruit of te veel vlees
- Bedorven of beschimmelde keukenkliekjes
- Rauwe aardappelen en aardappelschillen
- Bananen- en kiwischillen
- Citrusvruchten
- Ongekookte rijst
- Chocolade
Hoe en waar een kip kopen?
Wil je zeker zijn dat je gezonde hennen hebt die veel eieren leggen, dan koop je best raskippen bij een fokker. Dan heb je nog jaren plezier van je kippen. Als je je kippen online koopt, weet je eigenlijk niet wat je koopt. Je betaalt dan misschien iets minder, maar het zou kunnen dat je een minder gezonde en minder sterke kip koopt.
Hoeveel kost een kip?
Een raskip bij een fokker kost gemiddeld tussen de 10 en 15 euro. Als je uittelt hoeveel je betaalt aan eieren in de winkel, heb je dat bedrag snel weer terugverdiend. Al moet je natuurlijk ook rekening houden met de kosten voor huisvesting, kippenvoer en onderhoud.
Wat te doen als je kip ziek is?
Om ziekte te voorkomen, is een goede hokhygiëne zoals eerder in deze blog besproken, erg belangrijk. Daarnaast is ook een gevarieerde voeding met voldoende voedingsstoffen onmisbaar voor een kakelgezonde kip.
Heeft je kip aanhoudend last van diarree, is ze vermagerd, wilt ze niet eten of legt ze lange tijd geen eieren? Dan is je kip mogelijk ziek. Vraag in dat geval raad aan je dierenarts. Of aan een kippenfokker, want niet alle dierenartsen hebben veel ervaring met de verzorging van kippen.
- Voorkom verveling bij je kippen door eens een sla of een appel op te hangen. Je kippen zullen lang plezier hebben door hieraan te pikken.
- Voorzie verschillende hoogtes in je kippenverblijf. Dat vinden kippen prettig. Zo hebben ze veel uitkijkplaatsjes.
- Moet je altijd op zoek naar de eieren of legt je kip de eieren op een onhandige plaats? Leg dan een kunstei op de plaats waar je wil dat de eieren gelegd worden. Kippen zijn sneller geneigd om eieren te leggen waar er al eieren liggen. Haal elke dag de eieren weg maar laat het kalkei liggen.
- Betrek je kinderen bij de verzorging van je kippen. Samen eitjes rapen en kippen voeren brengt je kind zelfstandigheid bij en het is nog eens leuk ook.
- Wil je handtamme kippen? Schaf dan jonge kippen aan, deze zijn makkelijker tam te maken.
- Neem je een haan, zet deze dan al vanaf dag één bij je hennen. Dat is beter dan er na een tijd pas een haan bij te zetten, wanneer er al een bepaalde hiërarchie is tussen de hennen.
- Gedroogde meelwormen zijn een heerlijke snack voor je kippen.
- Zet bij aanschaf je kippen meteen op de zitstok in het binnenhok. Zo vinden ze hun slaapplaats sneller terug. Controleer ook of ze ’s nachts wel degelijk in het binnenhok gaan slapen. Je kan de eerste nachten het deurtje van het hok dichtlaten om zeker te zijn.
- Heb je een kippenren die open is vanboven (bv. afgezet met draad)? Vraag bij aankoop altijd even na of de vleugels van de kippen geknipt zijn (ook wel gekortwiekt genoemd). Bij sommige kippenrassen is dat nodig om te voorkomen dat ze ontsnappen.
- Naarmate dat kippen ouder worden, leggen ze minder eieren of zelfs geen eieren meer. Een kip wordt gemiddeld 5 jaar oud. In de eerste 2 jaar leggen ze de meeste eieren.
- Wil je graag konijnen en kippen houden? Eigenlijk zijn twee aparte verblijven dan de beste keuze. Dat komt omdat ze elkaars voer niet mogen eten en de uitwerpselen van de kippen aan de pootjes van je konijn(en) kunnen blijven plakken.
Kort samengevat
Kippen zijn groepsdieren. Je zou dus in elk geval minstens 2 kippen moeten houden. Afhankelijk van hoeveel ruimte je hebt en hoeveel eieren je wilt, kan je uitrekenen hoeveel kippen je wil en kan huisvesten.
Er zijn 500 kippenrassen op de wereld. Wil je een kip die veel eieren legt? Dan is de klassieke (boeren)legkip een goede optie. Heb je weinig ruimte en wil je een mooie kip? Dan is een zijdehoen een leuke keuze. Cochins kan je dan weer makkelijk handtam maken.
Een kip begint doorgaans eieren te leggen vanaf 18 weken. Maar het hangt ook een beetje af van de periode van het jaar.
Het belangrijkste dat je nodig hebt om kippen te houden is een overdekt onderkomen met legplaats en zitstok, voldoende scharrelruimte, bodembedekking, vers drinkwater, …
Kippen mogen de meeste keukenkliekjes eten als aanvulling op hun granenmix. Let wel op met te eenzijdig voeren, bijvoorbeeld door te veel brood te geven. Ook let je best op met rauwe aardappelen, bananen- en kiwischillen ...
Wil je zeker zijn dat je gezonde hennen hebt die veel eieren leggen, dan koop je best raskippen bij een fokker. Een raskip bij een fokker kost gemiddeld tussen de 10 en 15 euro.
Relevante blogberichten
